راههایی برای دانش آموزان جهت مطالعه صحیح
؟ از شما مى خواهم كه يك روش صحيح مطالعه را به من بياموزيد؛ زيرا با اينكه درس زياد مى خوانم، باز هم نمره هاى خوبى نمى گيرم و درسى را كه مى خوانم فردا آن را به خوبى به ياد نمى آورم و براى امتحان هم نبايد كمتر از2 بار بخوانم؛ زيرا اگر يك بار بخوانم، فراموش مى كنم. از شما خواهش مى كنم كه مرا در روش صحيح راهنمايى كنيد تا بتوانم در درس هايم موفق باشم.
_ يك مطالعه موفق، بايد در حال آرامش و بدون اضطراب صورت بگيرد تا رضايت بخش و ثمربخش باشد. براى اين كه به اين سؤال شما پاسخ كاملى داده باشيم، برخى از نكات مهم وكلى را درباره مكان، روش، كارآيى، تمركز و سرعت مطالعه به ترتيب، بيان مى كنيم تا با به كارگيرى آنها، مشكل خود را برطرف كنيد.
مكان مطالعه
1- برخى افراد ترجيح مى دهند در سكوت مطالعه كنند و برخى در سروصدا، بعضى صندلى راحتى را مى پسندند و بعضى دراز كشيدن يا نشستن رسمى را، اصلاً وسواس به خرج ندهيد و درهر حالتى كه راحت تر هستيد، مطالعه خود را آغاز كنيد.
2- اگر مكان مطالعه شما كمى آشفته و به هم ريخته است، مرتب كردن آن را به نيم ساعت پس از مطالعه موكول كنيد؛ زيرا در اينصورت، در حين مرتب كردن اتاق، به مطالبى كه مطالعه كرده ايد، فكر خواهيد كرد و زمان مفيدى را از دست نخواهيد داد.
3- گاهى اوقات از مكان هاى استثنايى و هيجان انگيز استفاده كنيد تا مطلبى كه مطالعه مى كنيد، همراه آن خاطره در ذهن شماماندگار شود؛ مثلاً در يك شب بارانى با يك چتر و يك چراغ قوه زير باران رويد و مطلب را مطالعه كنيد و يا در يك مكان تاريخى و قديمى، به تفكر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازيد.
4- اگر امكان داشته باشد، موضوع مورد مطالعه شما با مكانى كه انتخاب مى كنيد، هماهنگى و سنخيت داشته باشد. اين كار، به افزايش بهره ورى شما كمك بسيار مى كند. اين هماهنگى،شامل ابزار و لوازم مورد نياز نيز مى شود.
5- قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصيت مهم و ايده آل را براى مكان مطالعه، در ذهن خود فهرست كنيد تا راحت تر بتوانيد آن را بيابيد.
6- در مكان مطالعه شما، بايد راهى براى خيره شدن به دور دست وجود داشته باشد؛ زيرا توقف در مطالعه و چشم دوختن به بى نهايت، در افزايش كارآيى مطالعه بسيار سودمند است؛ حداقلگاهى به سقف اتاق خيره شويد.
7- هيچ گاه مطالعه خود را به حضور در مكان خاصى مشروط نكنيد؛ زيرا در اين صورت بهانه اى مى يابيد تا در ساير مكان ها از مطالعه بگريزيد. به ياد داشته باشيد كه در حقيقت مکان مطالعه، جايى است كه شما هستيد.
8- دقت كنيد كه ميزان نور، دماى محيط، شكل صندلى و ساير شرايط، در مكان مطالعه شما به گونه اى نباشند كه شما را خواب آلوده كنند.
9- تهويه خوب و اكسيژن زياد در مكان مطالعه، شرطى حياتى است.
روش مطالعه
1- به قول آدريل جانسون، خوب كتاب خواندن را نمى توان از خواص مادرزادى دانست. براى قرائت، بدون شك، پرورش خاصى لازم است.
2- بهترين روش كتاب خوانى، روشى است كه خواننده در اين كار بتواند زيبايى هاى چيزى را كه مى خواند، دريابد و به هنگام لزوم، معايب آنها را بفهمد و اين از راه پرورش و ممارست حاصل مى گردد.
3- در معانى كلماتى كه براى نخستين بار مى بينيد، دقت كنيد. بيهوده تصور نكنيد كه سياق مطلب، آن معانى را براى ما كشف مى كند. همان زمان، بهترين وقت براى رفتن به سراغ فرهنگ لغت است.
نکات مهم
- مطالعه را بالا ببريد؛ به روخوانى سطحى در حالت پراكندگى فكر قناعت نكنيد و با مفهوم و معناى مطلب، ارتباط برقرار سازيد تا آن چه را كه مورد نياز است، به خوبى درك كنيد.
- مطالعه، حواس شما را پرت نكند؛ مطالعه بيشتر و سريع تر، تنها بهانه اى براى بيشتر دانستن ست؛ پس ابتدا آن چه را مى خواهيد بدانيد و بفهميد، برداشت كنيد و آن گاه با كلمات وسوسه شويد.
- از آن كه از موضوع اصلى كتاب منحرف شويد و به مطلب ديگرى بپردازيد، قسمت هايى را كه دوست داريد به خاطر بسپاريد، مشخص كنيد.
- براى مطالعه خود برنامه ريزى داشته باشيد. اين كه قصد يادداشت بردارى داريد يا خير، در مورد چه موضوعى بايد تمركز كنيد، چه سؤالاتى در ذهن داريد كه در اين كتاب جواب آنهارا مى جوييد و…، همه بايد از قبل برنامه ريزى شده باشند.
- كتابى كه مطالعه مى كنيد، مختص به خود شما باشد تا به راحتى در آن علامت گذارى و نكته نويسى كنيد. استفاده از مداد يا ماژيك رنگى، به شما امكان مى دهد تا در مراجعه مجدد به كتاب، بهره بيشترى ببريد؛ هر چند نبايد اين خطوط رنگى، استفاده شما را از ساير خطوط كتاب كاهش دهد.
- مطالعه، همواره يك قلم در دست داشته باشيد؛ زيرا مطالعه، آنگاه كارآيى مطلوب مى يابد كه همراه با مطالعه سؤالات، ذهن خود را با آموزه هاى كتاب تطبيق دهيد و در حاشيه آن يادداشت كنيد.
- مطالعه و ساير كارهاى خود، تعادلى به وجود آوريد تا هم از خواندن خسته نشويد و هم تجربه و عمل را به بهره ورى مطالعه خود بيفزاييد.
- پراكنده، با موضوعات گوناگون و متناقض، موجب كاهش بهره ورى شما مى شود؛ سعى كنيد در نوع كتابى كه براى مطالعه انتخاب مى كنيد، مطالعات قبلى خود را در نظر آوريد تا نظم فكرى شما به هم نخورد.
- بتوانيد از هر كتابى كه مى خوانيد، نكات مهم و كليدى آن را خلاصه بردارى كنيد، بر كارآيى مطالعه شما مى افزايد. اين راهكار، آنگاه ارزشمندتر مى شود كه خواننده به زبان و عبارات خودش، مطالب را يادداشت كند.
- ياد داشته باشيد كه علاقه و انگيزه، در مورد مطلبى كه براى مطالعه انتخاب كرده ايد، به بهره ورى شما از آن چه مى خوانيد، بسيار مى افزايد.
- قرار دادن يك پاداشِ مشروط براى مطالعه حجم خاصى از كتاب، به هيجان و لذت مطالعه مى افزايد و نوعى اثر تشويقى بر فرد مى گذارد. اين پاداش ها، مى تواند ديدن يك برنامه تلويزيونى، رفتن به مكانى خاص، انجام يك فعاليت مورد علاقه يا حتى خوردن يك خوراكى مورد علاقه باشد؛ مشروط بر اين كه ميزان تعيين شده، مطالعه شده باشد.
- كاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله چشم با كتاب، نور محيط و ساير شرايط مكانى نيز در كارآيى مطالعه شما كاملاً مؤثرند.
نکاتی برای ایجاد تمرکز حواس
- به موضوع مورد مطالعه، يكى از علل مهم ايجاد تمركز و دقت در حين مطالعه است.
- اراده و تخيل نيز در اين رابطه كارساز است؛ به عبارت ديگر، چشمان فرد بر صفحه كتاب و افكارش در حال پرواز به دور دست ها نباشد.
- مسائل جسمى و روحى نيز مى توانند تمركز فرد را بر هم بزنند؛ مانند گرسنگى، تشنگى، بيمارى، نگرانى و اضطراب.
- مسائل محيطى نيز از عوامل برهم زننده تمركزند؛ مانند سروصداى زياد، نور زياد يا كم، لباس نامناسب و… .
چند نكته مهم ديگر را نيز بر اين فهرست مى افزايد كه عبارتند از: ،« روش هاى تسريع در خواندن و درك » آقاى حق جو در كتاب
- از مهم ترين عوامل بر هم خوردن تمركز، عجله و شتاب است. اين حالت، سطح مطالعه را كاهش مى دهد و تمركز را بر هم مى زند.
- از مسائل قابل توجه ديگر، سنگينى معده و سيرى بيش از حد است و به قول حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله
همان خواندن و نفهميدن و به عبارتى، عدم تمركز و عدم ارتباط، با مفهوم كتاب است.
- زمان مناسب، از عوامل ايجاد تمركز است؛ مثلاً پس از استراحت، خصوصاً در صبحگاهان، بهترين حالت تمركز و ساعات خستگى و كسالت، نامناسب ترين اوقات، براى تمركزند؛ البته در صبحگاهان، لازم است قدرى ورزش كنيد تا بدن آمادگى لازم را به دست آورد.
- و انضباط در نوع، ساعت و مكان مطالعه، همگى از عوامل ايجاد كننده تمركز مى باشند.
